Ως νόσος και συμβάν καταγράφεται από πολύ παλιά σε συγγράμματα των αρχαίων Αιγυπτίων. Είναι μία κατάσταση με οικογενή προδιάθεση και οφείλεται σε πολλούς παράγοντες (μεταβολικούς, προδιάθεσης, διαιτητικούς, ένδειας υγρών, φλεγμονών του ουροποιητικού και άλλων νοσολογικών καταστάσεων όπως ο Σακχαρώδης Διαβήτης).
Αναλόγως με την τοπογραφία και το μέγεθος των λίθων έχουμε και διαφορετική κλινική εικόνα (έντονους κωλικούς σε λίθου των νεφρών και των ουρητήρων όπου δημιουργείται απόφραξη των ούρων, αιματουρία, δυσουρίας σε λίθους της ουροδόχου κύστης, επίσχεση ούρων σε λίθους της ουρήθρας). Υπάρχουν και ασυμπτωματικοί λίθοι των νεφρών όπου με την πάροδο του χρόνου μπορεί και να καταληφθεί όλο το πυελοκαλυκικό σύστημα των νεφρών (Κοραλιοειδής λίθος).
Βάσει της διαφορετικότητας στη σύσταση των λίθων διαχωρίζονται όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα σε λίθους α) ασβεστίου, β) στρουβίτη, γ) oυρικού οξέως, δ) κυστίνης, ε) ξανθινών κ.ά.
Αντιμετώπιση: Η συνήθης αντιμετώπιση διαχωρίζεται σε άμεση, προς ανακούφιση του πόνου και σε απώτερη, προς λύση του προβλήματος και αφαίρεσης των λίθων.
Στον άμεσο κωλικοειδή πόνο δίδονται ισχυρά παυσίπονα, υγρά, και οδηγίες για τη διαχείρηση των συμπτωμάτων. Σε περίπτωση μη αναστολή του πόνου χρειάζεται η τοποθέτηση ενδουρητηρικής τοποθέτησης stend εντός του νεφρού.
Η τελικός τρόπος αντιμετώπιση της λιθίασης εξαρτάται από τους εξής παράγοντες:
• Το μέγεθος του λίθου σε συνδυασμό με τη θέση του (λίθοι >1,5 εκ εντός της Πυελοκαλυκικού συστήματος συνήθως δεν δύναται να σπάσουν με εξωσωματική λιθοθριψία αλλά χρειάζονται άλλες ενδοσκοπικές ή διαδερμικές προσπελάσεις).
• Η σύσταση, σκληρότητα και χρονιότητα του λίθου καθορίζουν και τον τρόπο αντιμετώπισης.
• Ενδοκυστικοί λίθοι μπορούν να αφαιρεθούν με Laser όπως και λίθοι εντός των ουρητήρων.
Τρόποι αντιμετώπισης
• Λήψη άφθονων υγρών εφόσον δεν παραμένει ο πόνος και ο λίθος είναι μικρού μεγέθους με προοπτική να πέσει
• Εξωσωματική Λιθοθριψία - ESWL. Μέθοδος αποτελεσματική για σχετικά μικρούς λίθους, οι οποίοι βρίσκονται εντός του νεφρού ή στο άνω τριτημόριο του ουρητήρα.
• Ενδοσκοπική ουρητηροσκόπηση URS η οποία μπορεί να γίνει με άκαμπτα ή εύκαμπτα ουρητηροσκόπια, αναλόγως με τη θέση της πέτρας. Αποτελεσματική μέθοδος με μικρή νοσηρότητα.
• Διαδερμική Νεφρολιθοθριψία - PCNL, μέθοδος κατάλληλη για λίθους > 2 εκ εντός του νεφρού. Μπορούν να αφαιρεθούν σε ένα χειρουργικό χρόνο ακόμη και μεγάλοι λίθοι μεγάλοι οι οποίοι έχουν καταλάβει μεγάλο μέρος της νεφρικής πυέλου.
• Ενδοκυστική Λιθοθριψία Ουροδόχου κύστης με Laser